De mens is een migrant: hij kan niet evolueren zonder te reizen. En je zou er wel eens van kunnen genieten. Je ziet de anderen en jezelf tussen de anderen en die anderen tussen zichzelf tot je je eigen zelf niet meer herkent. Het heeft bijna – of zelfs helemaal – iets spiritueels, ook al blijven we nuchter. Onaangenaamheden, frustraties en obstakels nemen we er voor de ervaring bij. Menig betweter dweept met het woord ‘cultuurshock’, alsof dit hét obstakel van een reis zou zijn.
Aaah! Autochtonen!
Er is echter nog een groter obstakel: de vlucht. Jawel, we reizen het liefst met een vliegtuig. Omdat het snel is. Omdat het goedkoop is en handig. Omdat we willen vliegen als een vogel! Of omdat we onszelf graag iets aandoen. De exclusieve glamour van weleer is al lang vervlogen. Tenzij je first class reist natuurlijk. Maar de modale mens is nu onderworpen aan de frustrerende banaliteit van een vlucht, waaraan alle magie ontbreekt:
1. Het boeken
Het aantal mensen dat nog naar een reisbureau gaat om een vlucht te boeken daalt sterk. Waarom zou je ook iemand betalen om iets op een bedrijfscomputer te doen, wat je zelf op Google kan doen? “Flights + bestemming + beginpunt” = goedkoopste vluchten als je niet makkelijk opgeeft. Onthou dat laatste, want de prijs bij aanvang van je berekening verschilt aanzienlijk van de prijs bij betaling.
Dat heet “bijkomende taxen”: annuleringskosten, zitplaats kiezen, “extra” bagage, “vliegtuigtax” – wat dat ook moge betekenen. Vele uren later heb je jouw vlucht gevonden en moet je voor twee of meerdere personen betalen want zo werkt dat. Hopelijk hebben die personen een goed geweten en een goed gevulde bankrekening.
En een gedisciplineerde baby.
Tot dusver heb je alles in je luie zetel kunnen doen. Nu wordt het moeilijk.
2. Het vervoer van en naar de luchthaven
Wanneer je iemand vraagt om je te brengen of af te halen naar of van een luchthaven, zit je met twee ontevreden zielen. Diegene die gevraagd wordt kan geen neen zeggen en is een halve dag kwijt en jij voelt je (terecht) schuldig. God behoede dat je je auto laat staan op de parking van een luchthaven. Die arme stakkers hebben het niet breed en vragen naast “bijkomende taxen” en vijf euro voor een instant-koffie ook een cent om te letten op jouw milieuvervuilende machine, terwijl jij op reis gaat met hun milieuvervuilende machine.
Arme, arme stakkers.
Wanneer je eindelijk de luchthaven binnenstapt, ben je dus al twee jaar van je leven kwijt. Maar dan begint het pas.
3. De douane
Hier kan je de terroristen of de overheid voor bedanken, afhankelijk van waar je sympathie ligt. Wachtrijen ontstaan bij algemene verwarring en wanhoop, twee aspecten die duidelijk aanwezig zijn bij mensen die de douane trachten te doorkruisen. Je hebt gepokt en gemazelde reizigers die meteen aan hun riem frunniken en hun levensgevaarlijke halflege flesje water met schwung wegwerpen, maar het haalt niets uit. Ook zij zullen de rij ophouden, dankzij de talrijke nieuwe regeltjes die elke week worden geïntroduceerd.
Heb je wel een plastic doorzichtig zakje bij? Ze zijn hier ook te koop voor een schamele twee euro. Daar zal je dan elke vloeistof tot honderd milliliter in moeten bergen. Plastic heeft immers die ongeëvenaarde eigenschap om ontvlambare stoffen te temperen en aldus een ontploffing tegen te gaan.
Dames en heren, zie hier de redding van ons allen.
Gaat de pieper af? Dan wordt het een potje ongewild strippen en betast worden voor ieders ogen, in een pashokje dat tot je knieën reikt. Daarna mag je aangerand en volledig onderworpen verder. Naar het allerergste deel.
4. De vlucht zelf
Daar wordt je nog meer onderworpen, ditmaal aan een mensenmassa zonder niveau. Ook al maakt het in se niets uit, iedereen wil zo snel mogelijk zijn handbagage in die koffer proppen. Helaas is er maar plaats voor één stel heupen in de “gang”, waardoor er ostentatief gezucht en met de ogen gerold wordt. Dan ga je zitten en moet je nogmaals gebogen rechtstaan om een schaamteloze telaatkomer te laten zitten. Nog meer zuchten en rollen met de ogen.
Ook in de beenruimte is er maar plaats voor één stel heupen. Of een half stel. Benen kruisen wordt moeilijk, besef je nu en voel je later, wanneer je lichaam je poogt te melden dat het geen Tetris-blokje is.
Of een levende afvalcontainer.
Sommige passagiers willen een praatje slaan met onbekenden en zijn werkelijk beledigd wanneer je niet lacht met hun flauwe mopjes. Alsof samen onze huid zien uitdrogen door ingeademde, uitgeademde, ingeslikte en uitgestoten lucht plots een band zou scheppen. Dan landt het vliegtuig, al dan niet schokkend, gevolgd door een applaus omdat we nog leven. Waarop de hele reutemeut opnieuw begint maar nu in omgekeerde volgorde en met onbegrijpelijk kwaaie blikken van inheemse douaneofficiers. Alweer eentje voor onze memoires!
Je hebt je bestemming nu bereikt en neemt de status van ‘toerist’ aan. Dagen- of wekenlang kan je te midden van de couleur locale je verschrikkelijke reiservaring vergeten, waarna je je mag voorbereiden op de laatste lijdensweg: die vlucht terug.
Iets helemaal anders nu: kent er iemand een leuk plekje aan de kust?